Urząd Miejski w Orzyszu

  WIG.6220.5.2023.AFL                             
          
   D E C Y Z J A
 o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia

Działając na podstawie art. 71 ust 2 pkt. 2, art. 75 ust. 1 pkt 4 i  art. 84 i 85 ust 2 pkt 2  ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1094 ze zm. dalej ooś) art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm. dalej kpa) oraz § 3 ust. 1 pkt. 54 lit b) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1839) w związku z wnioskiem Gminy Orzysz, ul. Rynek 3, 12-250 Orzysz  reprezentowanej przez Pełnomocnika Pana Tomasza Rykowskiego z dnia 01.08.2023 r. (data wpływu 02.08.2023 r.) w sprawie wydania decyzji 
o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację przedsięwzięcia polegającego na Przebudowie drogi gminnej z miejscowości Dąbrówka do Chmielewo po zasięgnięciu opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Piszu oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Zarząd Zlewni w Giżycku;

orzekam
1. Brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na Przebudowie drogi gminnej z miejscowości Dąbrówka do Chmielewo.
2. Konieczność podjęcia następujących działań na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia:
• W celu ochrony drzew nie dopuszcza się zmiany poziomu gruntu od odległości rzutu korony 
+1,00 m (w przypadku konieczności zmiany poziomu zostaną wykonane systemy napowietrzające glebę zgodnie z normami pielęgnacji drzew), składowania na powierzchni wyznaczonej rzutem korony materiałów chemicznych i budowlanych, składowania, wylewania środków trujących w obrębie drzew, palenia ognisk pod drzewami, postoju 
i poruszania się ciężkim sprzętem budowlanym pomiędzy drzewami. 
• Zaplecze budowy i park maszynowy zlokalizować w granicach pasa drogowego przebudowywanej drogi. 
• Inwestycję realizować zgodnie z założeniami ustawy o ochronie przyrody, która określa zakazy obowiązujące w stosunku do roślin, zwierząt oraz grzybów objętych ochroną gatunkową oraz jasno wskazuje, że wszelkie odstępstwa od wprowadzonych zakazów są możliwe jedynie po uzyskaniu zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony środowiska na podstawie właściwych rozporządzeń Ministra Środowiska. W związku z  powyższym przed wykonaniem jakichkolwiek prac, które będą się wiązały z niszczeniem siedlisk przyrodniczych, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt, umyślnym zabijaniem osobników, wycinką drzew, zgodnie z art. 56 ustawy o ochronie przyrody należy każdorazowo wystąpić do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie z odpowiednim wnioskiem o wydanie stosownego zezwolenia na wykonywanie czynności zabronionych.
• Czas trwania prac budowlanych ograniczyć do pory dnia, tj. godzin pomiędzy 6:00 - 22:00, 
a wszystkie roboty budowlane i montażowe wykonywać przy pomocy sprawnych maszyn 
i urządzeń, spełniających wymagania techniczne w zakresie emisji hałasu do środowiska.
• Należy wyposażyć ekipę budowlaną w sorbent na wypadek ewentualnego wycieku substancji niebezpiecznych (oleje, benzyna) z wykorzystywanych w trakcie budowy maszyn i urządzeń.
• Wytwarzane w trakcie budowy odpady komunalne i budowlane składować w kontenerach w miejscach do tego wyznaczonych. Odpady inne niż niebezpieczne, powstające  na etapie    realizacji przedsięwzięcia magazynować selektywnie w wyznaczonym miejscu 
w pojemnikach/kontenerach, w sposób zabezpieczający przed: opadami atmosferycznymi, pyleniem, rozwiewaniem odpadów oraz zanieczyszczeniem środowiska wodno-gruntowego. 
• Ścieki powstałe podczas realizacji inwestycji gromadzić w szczennych zbiornikach bezodpływowych, które powinny być obsługiwane przez uprawnione podmioty.
• powstałe w trakcie realizacji przedsięwzięcia i prowadzenia prac, odpady (w tym odpady komunalne) należy zagospodarować zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2023 r., poz. 1587 ze zm.)
• transportowanie materiałów sypkich, pylących odbywać się powinno przy użyciu samochodów wyposażonych w plandeki lub z wykorzystaniem specjalnie do tego przystosowanych naczep.
3. Charakterystyka przedsięwzięcia stanowi załącznik do niniejszej decyzji.

Uzasadnienie

W dniu 02.08.2023 r. do tut. organu wpłynął wniosek Gminy Orzysz, ul. Rynek 3, 12-250 Orzysz  reprezentowanej przez Pełnomocnika Pana Tomasza Rykowskiego w sprawie wydania decyzji 
o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację przedsięwzięcia polegającego na Przebudowie drogi gminnej z miejscowości Dąbrówka do Chmielew wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia oraz poświadczoną przez właściwy organ kopią mapy ewidencyjnej obejmującej przewidziany teren, na którym planowana jest realizacja przedsięwzięcia wraz ze wskazanym terenem, na który będzie ono oddziaływać. 
Planowana inwestycja, polegająca na budowie drogi gminnej na odcinku pomiędzy miejscowościami Dąbrówka a Chmielewo o długości ok. 4,9 km, zlokalizowana jest poza obszarami objętymi ochroną w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1336 z późn. zm.), kwalifikuje się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wymienionych w § 3 ust. 1 pkt 62 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływań na środowisko (Dz. U. z 2019 r. poz. 1839), tj. drogi o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia powyżej 1 km inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 31 i 32 lub obiekty mostowe w ciągu drogi o nawierzchni twardej, z wyłączeniem przebudowy dróg lub obiektów mostowych, służących do obsługi stacji elektroenergetycznych i zlokalizowanych poza obszarami objętymi formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Burmistrz Orzysza zawiadomieniem/obwieszczeniem znak: WIG.6220.5.1.2023.AFL w dniu 03.08.2023 r. zawiadomił strony o wszczęciu postępowania informując jednocześnie, iż zgodnie art. 
10 Kpa strony mają prawo do czynnego udziału w każdym stadium postępowania, w tym o prawie do przeglądania akt sprawy, uzyskania wyjaśnień oraz składania wniosków w przedmiotowym postępowaniu. Ponieważ w powyższej sprawie liczba stron postępowania przekracza 10, zgodnie 
z art. 74 ust. 3 pkt 1 ustawy ooś oraz art. 49 k.p.a – zawiadomienie zostało zamieszczone na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Orzyszu bip.orzysz.pl oraz na Tablicy Ogłoszeń Urzędu Miejskiego w Orzyszu oraz Tablicy Ogłoszeń Sołectwa Dąbrówka-Osiki, Chmielewo.
 Tut. organ, działając na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. 
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie oraz 
o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1094 z późn. zm.), zwrócił się w dniu 03.08.2023 r. pismem znak: WIG.6220.5.2.2023.AFL do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Piszu, ul. Warszawska 5, 12 - 200 Pisz, pismem znak: WIG.6220.5.3.2023.AFL do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Zarządu Zlewni w Giżycku oraz pismem znak: WIG.6220.5.4.2023.AFL do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie, ul. Dworcowa 60, 10 – 437 Olsztyn o opinię, czy dla ww. przedsięwzięcia istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Piszu opinią sanitarną znak: ZNS.9022.4.23.2023 z dnia 11.08.2023 r. stwierdził, że dla ww. przedsięwzięcia nie ma potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.  
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie postanowieniem z dnia 01.09.2023 r. znak: WOOŚ.4220.395.2023.NS.2  wyraził opinię, iż dla planowanego przedsięwzięcia nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. 
W dniu 27.09.2023 r. (data wpływu 02.10.2023 r.) Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Zarząd Zlewni w Giżycku opinią znak: BI.ZZŚ.3.4901.140.2023.MK nie stwierdziło potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowiska dla ww. przedsięwzięcia.
Zgodnie z art. 85 ust. 2 pkt 2 ustawy ooś, w uzasadnieniu decyzji o stwierdzeniu braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, należy zawrzeć informacje 
o uwarunkowaniach, o których mowa w art. 63 tej ustawy, uwzględnionych przy stwierdzeniu braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. 
W myśl powyższych przepisów przy stwierdzeniu braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, uwzględniono następujące uwarunkowania:
1. Rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, z uwzględnieniem:
a) skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji, a także istotnych rozwiązań charakteryzujących przedsięwzięcie.
Projektowana inwestycja zlokalizowana na terenie Gminy Orzysz, Powiat Piski w północno zachodniej części Gminy Orzysz jadąc w kierunku miejscowości Mikołajki. Droga gminna przebiega przez teren nie niezabudowany i częściowo zabudowany. Droga gminna jest częścią kompleksu komunikacyjnego obsługującą okoliczne zabudowania jednorodzinne, pola oraz lasy, instytucje publiczne oraz jako ciąg komunikacyjnym pomiędzy miejscowościami gminnymi jak Dąbrówka a Chmielewo oraz miejscowości pośrednie takie jak Kępa i Nowa Wieś, Budnik. Droga gminna jest również istotna z punktu widzenia dostępu ludzi tam mieszkających do ośrodków administracji, kultury i zdrowia zlokalizowanych na terenie Gminy Orzysz.
 Zakres rzeczowy ww. zadania obejmuje przebudowę drogi gminnej na odcinku od miejscowości Dąbrówka i Chmielewo długości ca. 2 627,30 mb. Droga gminna na całym odcinku przebudowana zostanie poprzez wbudowanie warstw konstrukcyjnych, nakładek bitumicznych na jezdni, skrzyżowaniach, zjazdach (podbudowa zasadnicza, warstwa wiążąca i warstwa ścieralna), wbudowanie podbudowy pomocniczej z gruntu zastabilizowanego cementem zależnej od zalegającego gruntu. Dodatkowo zadanie obejmuje również wykonanie konstrukcji na poboczach, odtworzenie  istniejących obustronnych i jednostronnych rowów odwadniających, odtworzenie wzmocnień istniejących przepustów, korekta niwelety/profilu oraz geometrii drogi oraz skrzyżowań. 
Istniejąca droga gminna posiada szerokość zmienną w granicach od 4,00 m do 4,50 m, pas drogowy szerokości 8,90-24,20 m. Droga gminna posiada nawierzchnię z kruszywa łamanego. Droga ogólnie jest w średnim stanie technicznym z lokalnie występującymi ubytkami oraz zastoiskami wody. Projekt zakłada wykonanie jezdni szerokości 5,00 m na całym odcinka drogi oraz z poszerzeniami na łukach poziomych w planie zgodnie z wytycznymi. 
Założenia techniczne, parametry drogi w stanie projektowanym:
Założenia i parametry drogi w stanie projektowanym:
• klasa techniczna drogi: L (lokalna),
• kategoria ruchu: KR1-2,
• prędkość projektowa: VP=40 km/h,
• typ przekroju: drogowy, szlakowy,
• przekrój poprzeczny: droga jednopasmowa z możliwością ruchu w obu kierunkach,
• szerokość pasa ruchu: 2,50 m na całym odcinku drogi,
• szerokość jezdni: 5,00 m (poszerzenia na łukach poziomych),
• dopuszczalny nacisk: 115  kN/oś,
• przekrój poprzeczny jednostronny 2,0% na całym odcinku drogi,
• szerokość poboczy 2 x 0,75 m,
• spadek poprzeczny poboczy 8,0%,
• szerokość zjazdów indywidualnych 4,00 m, 5,00 m,
• promienie wyokrąglające na zjazdach zwykłych 3,00 m, 5,00 m.
Założenia i podstawowe parametry geometryczne planowanego zadania:
• długość odcinka do przebudowy: ok. 4 890 mb,
• promień łuku poziomego: min. 50 m,
• pochylenie poprzeczne jezdni: min. 0,3%; maks. 7%
b) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych i zrealizowanych, dla których została wydana decyzja 
o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia w zakresie, 
w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
Planowana do realizacji inwestycja nie będzie powiązana z innymi przedsięwzięciami.
c) różnorodności biologicznej, wykorzystywania zasobów naturalnych, w tym gleby, wody 
i powierzchni ziemi,
Faza budowy:
Podczas wykonywania prac rozbiórkowych powstanie materiał z rozbiórki istniejącej konstrukcji, który zostanie odebrany przez firmę dysponującą odpowiednimi i aktualnymi zezwoleniami na odbiór, transport, zagospodarowanie 
(w tym również odzysk) odpadów w poszczególnych kodach.
Materiały wykorzystywane w toku budowy to: woda, piasek, kruszywo, beton asfaltowy, emulsja asfaltowa, beton cementowy, stal. Na etapie wykonywanych prac drogowych wykorzystane zostaną surowce w postaci wody
i paliw. Kalkulacja wstępna zakłada wykorzystanie wody do wbudowania warstw podbudowy konstrukcji jezdni, mijanek, zjazdów oraz m.in. obsługi pojazdów t.j. walce drogowe w ilości 450 tys. Litrów. Zużycie paliw do obsługi przedsięwzięcia przewiduje się w ilości 8 300 litrów.  Woda do celów bytowych i technologicznych będzie pozyskana z sieci wodociągowej Gminy Orzysz na zasadach zgodnie z umową.  Ponadto ilości te zależne będą również pośrednio od przyszłego Wykonawcy robót (m.in. od sprzętu technicznego jakiego będzie używał). Materiały te w większości są obojętne dla środowiska. Sposób odprowadzenia bytowych uzależniony jest również od Wykonawcy robót, na etapie projektowana założono zastosowanie sanitariatów przenośnych.
Przewidywane szacunkowo ilości wykorzystania materiałów przy realizacji inwestycji:
- beton asfaltowy – 43 400 t,
- kruszywo naturalne – 21 500 t, 
- emulsje, roztwory asfaltowe – 420 m³.
W trakcie budowy nastąpi zużycie kopalin do celów budowlanych (piasek, kruszywo) - co nie stanowi zagrożenia dla środowiska przy skali i długości drogi. W/w materiały dostarczone będą z zewnątrz (wytwórnie). Nie przewiduje się wykorzystania energii, a woda i paliwo dostarczone z zewnątrz używane będą jedynie przez sprzęt i transport zatrudniony przy realizacji robót. Materiałochłonność i energochłonność prowadzonej przebudowy nie będzie odbiegać od analogicznych przedsięwzięć o podobnym profilu działalności. Zastosowane rozwiązania techniczne w trakcie budowy będą nowoczesne i nie będą stwarzać trwałych i ponadnormatywnych zagrożeń dla środowiska. 
Faza eksploatacji:
W fazie eksploatacji będzie występowało zapotrzebowanie na środki do utrzymywania zimowego drogi (zależne od warunków atmosferycznych i rodzaju stosowanych środków). Średnia ilość ta wynosi w sezonie około 10g/m2 utrzymywanej powierzchni drogi (zwilżonej soli). W toku eksploatacji poruszające pojazdy użytkowników drogi będą wykorzystywały różne rodzaje paliw, w sposób porównywalny z dotychczasowym i stosownym powszechnie na drogach
d) emisji i występowania innych uciążliwości,
Planowane przedsięwzięcie będzie miało niewielki wpływ na środowisko w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Niekorzystne oddziaływania, jakie mogą wystąpić zarówno w okresie realizacji przedsięwzięcia, jak i późniejszym eksploatacji to hałas, zanieczyszczenia powstające w związku z praca maszyn (faza budowy) i zanieczyszczenia związane z eksploatacją drogi (ruch pojazdów samochodowych).
Poniżej omówiono rodzaje i wielkości emisji dla poszczególnych faz przedsięwzięcia, uwzględniając fazę budowy i fazę eksploatacji.
Faza budowy:
Emisje w fazie budowy mają charakter punktowy (pojedyncze maszyny) i okresowy (czas trwania przebudowy). Występująca lokalnie w miejscu budowy uciążliwość hałasu może być odczuwalna w strefie zabudowy mieszkalnej. Dlatego prace budowlane w pobliżu zabudowy mieszkalnej należy prowadzić tylko w porze dnia (od godziny 6.00 do godziny 22.00).
Emisja Hałasu:
W chwili obecnej nie można dokładnie ilościowo określić dla okresu budowy zużycia wody, materiałów i energochłonności, ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów i ścieków, emitowanych zanieczyszczeń, wibracji oraz zasięgu uciążliwego hałasu (zależeć to będzie od rozwiązań przyjętych w projekcie organizacji robót). Dlatego podane poniżej dane i wykonane obliczenia mają charakter szacunkowy. Uciążliwości związane z okresem budowy będą krótkotrwałe i odwracalne. Wynika to ze skali inwestycji, stosowanej technologii i rodzaju przedsięwzięcia. Oddziaływania powyższe są integralnie związane z zakresem przedsięwzięcia i w zasadzie nie mogą być wyeliminowane. Istnieje ograniczona możliwość zmniejszenia uciążliwości budowy (głównie w zakresie emisji hałasu) poprzez ograniczenie hałaśliwych robót w rejonie zabudowy mieszkaniowej do pory dziennej. Należy podkreślić, że uciążliwości w zakresie emisji hałasu wynikające z pracy maszyn i pojazdów budowlanych będą w rejonie zabudowy mieszkaniowej zbliżone do tła akustycznego wynikającego z odbywającego się normalnie ruchu. Zasięg w/w zagrożeń w czasie budowy jest ograniczony w części i przestrzeni — nie decyduje w sposób trwały o stanie środowiska w rejonie analizowanego obszaru lokalizacji przedsięwzięcia (po zakończeniu budowy ten rodzaj oddziaływania na środowisko nie będzie występował). Hałas, który będzie powstawał w podczas prac budowlanych, będzie związany z pracą maszyn budowlanych i ruchem pojazdów ciężarowych. Na wielkość uciążliwości akustycznej będzie mieć wpływ głównie jednoczesność pracy wielu maszyn i urządzeń oraz czas trwania prac budowlanych.
W otoczeniu inwestycji hałas może oddziaływać na ludzi lub zwierzęta znajdujące się w pobliżu. Wielkość dopuszczalnych mocy akustycznych maszyn budowlanych określona Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. 2005 Nr 263, poz. 2202, z późn. zm.) wynoszą LWA około 100 — 106 dB. Przejazdy samochodów ciężarowych są źródłem hałasu o mocy akustycznej ok. 85-90 dB na każdy metr trasy przejazdu. W trakcie wykonania robót zwiększy się udział samochodów ciężarowych w ruchu. Zasięg oddziaływania hałasu będzie miał charakter lokalny i przejściowy — ustanie po zakończeniu prac. Praca maszyn budowlanych i ruch samochodów ciężarowych w zależności od charakteru prac mogą być źródłem wibracji przenoszonych droga gruntową. Zasięg oddziaływania wibracji nie powinien przekroczyć kilkudziesięciu metrów i nie będzie negatywnie wpływać na środowisko. Obniżenie poziomu dźwięku powstałego w fazie budowy jest skomplikowane ze względu na jego częstotliwość. Fale niskich częstotliwości generowane przez maszyny budowlane posiadają dużą długość i zastosowanie ekranów akustycznych jest w tym przypadku mało skuteczne i mając na uwadze charakter prowadzonych prac ich budowa przewyższyłaby koszty realizacji inwestycji. Najlepszym rozwiązaniem ograniczającym hałas w czasie budowy jest jego obniżenie przez zastosowanie nowoczesnych maszyn wyposażonych w elementy ograniczające emisję hałasu do środowiska. W celu obniżenia uciążliwości hałasu powstałego w fazie budowy należy:
- wykonywać prace budowlane w godzinach dziennych,
- dostosować harmonogram prac w celu uniknięcia pracy wielu maszyn o wysokiej mocy akustycznej jednocześnie;
- stosować nowoczesne maszyny posiadające elementy zmniejszające emisję hałasu do środowiska.
Emisja Do Wody:
Pewne zagrożenie dla wód gruntowych może wystąpić jedynie podczas wykonywania prac budowlanych. Stąd prowadzenie prac budowlanych powinno odbywać się z zachowaniem odpowiednich zabezpieczeń przed wyciekami oleju z pracującego sprzętu budowlanego (dźwigi, koparki, itp.). Budowa ulicy nie będzie miała znaczącego wpływu na elementy jakości wód.
- Elementy biologiczne jakości wód — prowadzone prace nie będą miały wpływu na ten element jakości wód,
- Elementy hydromorfologiczne jakości wód — prowadzone prace nie będą miały wpływu na ten element jakości wód,
- Elementy fizykochemiczne jakości wód — prowadzone prace nie będą miały wpływu na ten element jakości wód,
Zagrożenia jakości środowiska wodnego na etapie budowy ulicy mogą powodować:
- zanieczyszczenia węglowodorami ropopochodnymi, związane z pracą sprzętu budowlanego 
i transportowego oraz zastosowaną technologią,
- zanieczyszczenia ściekami socjalno — bytowymi z terenu budowy,   zanieczyszczenia awaryjny związane z awaryjnym wyciekiem paliwa ze sprzętu budowlanego i transportowego.
Wymienione zagrożenia mogą być skutecznie wyeliminowane poprzez odpowiednią organizację prac budowlanych a w szczególności odpowiednią lokalizację zaplecza budowy (miejsca obsługi sprzętu 
i pojazdów, magazynowanie materiałów i paliw oraz obiektów socjalno — sanitarnych).
Emisja Do Powietrza:
Podczas realizacji inwestycji nastąpi wzmożona emisja spalin związana z pracą pojazdów i maszyn przy budowie ulicy. Okresowe uciążliwości związane z emisją niezorganizowaną zanieczyszczeń atmosferycznych wystąpią głównie w miejscu prowadzenia prac. W szczególności dojdzie do emisji związków powstających ze spalania paliw: tlenku węgla, tlenków azotu, tlenków siarki, węglowodorów oraz pyłów pochodzących z prac budowlanych. Uciążliwości te będą jednak miały charakter okresowy i przemijający. Emisja spalin z silników pracujących maszyn i środków transportu lokalnie i krótkookresowo wpłynie na jakość powietrza. Nie przewiduje się jednak występowania przekroczeń substancji emitowanych z pracujących urządzeń. Faza budowy nie będzie miała wpływu na klimat. Na etapie eksploatacji ulicy przewiduje się zmniejszenie emisji spalin, co związane jest z poprawą warunków jazdy i skróceniem czasu przejazdu.
Oddziaływanie na etapie prac budowlanych będzie miało charakter chwilowy
i odwracalny. Po zakończeniu prac budowlanych oddziaływania w tym zakresie ustąpią.
Zanieczyszczenie Powierzchni Ziemi
Wpływ prac budowlanych na środowisko gruntowe będzie krótkotrwały i przemijający. Bezpośrednie oddziaływanie w czasie przebudowy drogi na powierzchnię ziemi i glebę będzie lokalne.
Zanieczyszczenie gleb w czasie realizacji przedsięwzięcia może nastąpić głównie w wyniku:
• wycieku substancji ze źle konserwowanych lub wadliwie stosowanych maszyn, urządzeń i samochodów,
• przenikania szkodliwych substancji do gruntu na skutek niewłaściwego składowania materiałów budowlanych lub podczas wykonywania robót;
• awaryjnego wycieku paliwa zez sprzętu budowlanego i transportowego; - zanieczyszczenia ściekami socjalno — bytowymi z miejsca budowy.
W celu ograniczenia możliwości zanieczyszczenia środowiska glebowego na etapie realizacji inwestycji, należy:
• stosować sprawny sprzęt i środki transportu,
• zapewnić prawidłową eksploatację i konserwację maszyn budowlanych i stosowanego sprzętu;
• zapewnić zaplecze do zabezpieczenia powierzchni placów postojowych, maszyn
i środków transportu oraz trasy drogi przed wyciekami paliwa (maty pochłaniające, sorbenty). Zagrożenie środowiska gruntowego w związku z planowaną inwestycja jest na etapie realizacji inwestycji niewielkie. Ryzyko zanieczyszczenia gruntu wynika
z ewentualnej awarii maszyn i urządzeń. Podczas realizacji inwestycji należy zobowiązać wykonawców do niezwłocznego naprawienia ewentualnych szkód. Prowadzenie prac zgodnie z obowiązującymi normami i przy poszanowaniu zasad ochrony środowiska (używanie sprzętu sprawnego technicznie, ograniczenie terenu placu budowy do niezbędnego minimum, właściwa organizacja prac) powinno zminimalizować negatywny wpływ inwestycji na środowisko glebowe.
Na etapie eksploatacji planowana inwestycja nie będzie oddziaływać na środowisko gruntowe.
e) ocenionego w oparciu o wiedzę naukową ryzyka wystąpienia poważnych awarii lub katastrof naturalnych i budowlanych, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii, w tym ryzyka związanego ze zmianą klimatu,
Planowane przedsięwzięcie nie należy do inwestycji stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii lub katastrofy naturalnej i budowlanej.
f) przewidywanych ilości i rodzaju wytwarzanych odpadów oraz ich wpływu na środowisko, 
w przypadkach gdy planuje się ich powstawanie,
Prawidłowo prowadzona gospodarka odpadami, realizowana w ramach inwestycji drogowych, opiera się na fundamentalnej zasadzie zapobiegania powstawaniu odpadów lub minimalizacji ich ilości. Odpady, których powstaniu nie można zapobiec, należy poddawać procesowi odzysku lub unieszkodliwiania. Ostatecznym etapem gospodarowania odpadami jest ich składowanie. Wskazaną wyżej formę stosuje się w sytuacjach, w których inna metoda unieszkodliwienia pozostaje niewykonalna z przyczyn technologicznych lub nieuzasadniona z przyczyn ekonomicznych.
Zgodnie z Ustawą z 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2151 z późn. zm.), wytwórcą odpadów powstających w wyniku budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy ww. usługi. Z uwagi na fakt, iż wszystkie  prace związane z realizacją planowanego przedsięwzięcia wykona Wykonawca zewnętrzny, stwierdza się, że właśnie ta firma będzie wytwórcą odpadów. 
Przepisy prawa zobowiązują wytwórcę odpadów do:
• uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, zależnie od ich ilości (zgodnie art. 180a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska):
- powyżej 1 Mg rocznie – w przypadku odpadów niebezpiecznych,
- powyżej 5000 Mg rocznie – w przypadku odpadów innych niż niebezpieczne;
• przekazania wytworzonych odpadów innym podmiotom uprawnionym, zgodnie  z treścią art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, posiadającym   zezwolenie   właściwego   organu   na   prowadzenie   działalności w zakresie gospodarki odpadami (zezwolenie na zbieranie odpadów lub na ich przetwarzanie) chyba, że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia;
• przekazania wytworzonych odpadów innym podmiotom uprawnionym, zgodnie z treścią art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, posiadającym koncesję na podziemne składowanie odpadów, pozwolenie zintegrowane, wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Właściwość miejscową organu wydającego decyzję w zakresie wytwarzania odpadów lub gospodarowania odpadami, ustala się wg miejsca prowadzenia przedmiotowej działalności. Etap realizacji przedsięwzięcia powoduje powstanie większej ilości odpadów niż na etapie eksploatacji ze względu na konieczność wykonywania prac budowlanych, takich jak korytowanie jezdni. Odpady będą także pochodzić z tworzenia, funkcjonowania i likwidacji zaplecza materiałowego budowy i zasobów materiałowych.
Podstawowe źródła powstawania odpadów:
• roboty ziemne,
• ułożenie nawierzchni dróg,
• frezowanie nawierzchni,
• eksploatacja maszyn i urządzeń drogowych i budowlanych,
• budowa, funkcjonowanie i likwidacja zapleczy budowlanych.
Odpady powstające w wyniku prowadzonych prac budowlanych można podzielić na grupy:
• Ziemia z wykopów – w przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia może powstać w wyniku korytowania pod zjazdy na głębokości 20 cm oraz ścinki pobocza. Skład zależy od lokalnych uwarunkowań geologicznych.
• Odpady z przebudowy nawierzchni drogowej - odpad z nawierzchni drogi asfaltowej lub betonowej, piasek, wszelkie niezanieczyszczone pozostałości po budowie dróg składające się z substancji niezwiązanych, bitumicznie związanych (asfalt nie zawierający smoły) lub hydraulicznie związanych (beton), kamienia krawężnikowego i brukowego.
• Gruz rozbiórkowy, odpady z rozbiórki – na przykład destrukt powstały z frezowania podczas dowiązania się do nawierzchni bitumicznej drogowej (na odcinku zabudowanym), powstaje podczas prac budowlanych. Skład może być różny w zależności od rodzaju budowli i jej konstrukcji. Materiał mineralny zawierający niewielkie ilości substancji organicznych i nieorganicznych tj. ziemia, piasek, beton bez stali zbrojeniowej, cegła, kamienie naturalne uznawany jest za gruz niezanieczyszczony.
• Odpady z placów budowy: drewno, tworzywa sztuczne, papier, tektura, metal, kable, farby, lakiery, kleje.
Poza nadmiarem mas ziemnych (kod: 17 05 04) na etapie realizacji inwestycji mogą powstać odpady sklasyfikowane w rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. poz. 10). Szczegółowy bilans mas ziemnych powinien znajdować się w projekcie budowlanym (w celu m.in. ustalenia wielkości nadmiaru lub niedoboru mas ziemnych).
Tabela 1 Przewidywane odpady, jakie mogą powstać w trakcie realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia.
kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Sposób postępowania z odpadami wg obowiązujących
przepisów prawa Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów
15 01 10* Opakowania zawierające
pozostałości substancji R4, R5, R12
(Przekazywanie do recyklingu) Ok. 0,01 [Mg]
 niebezpiecznych lub
nimi zanieczyszczone  
15 02 02* Sorbenty,  materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i  ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi R5, R12 (Recykling zużytego czyściwa) Ok. 0,05 [Mg]
15 02 03 Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne     inne     niż wymienione w 15 02 02 R5, R12 (Recykling zużytego czyściwa) Ok. 0,05 [Mg]
17 01 81 Odpady z remontów i przebudowy dróg R5, R12 (Surowiec wtórny do produkcji materiałów
budowlanych) Ok. 0,5 [Mg]
17 02 01 Drewno R12     lub     R1,     R3
(Przekazywane  do recyklingu, odzysk celulozy, paliwo) Ok. 0,5 [Mg]
17 03 02 Asfalt inny niż wymieniony w 17 03 01  
17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż
wymienione 17 05 03 D1 (Składowisko odpadów  innych niż
niebezpieczne i obojętne) Ok. 5,0 [Mg]
20 01 01 Papier i tektura R12 lub R1, R3
(Przekazywane  do recyklingu, odzysk
celulozy, paliwo) Ok. 0,5 [Mg]
20 01 39 Tworzywa sztuczne R5, R12 (Przekazywane do recyklingu, odzysk
polimerów) Ok. 1,0 [Mg]
20 01 40 Metale R4, R5, R12
(Wykorzystanie do drobnych napraw lub odzysk metali) Ok. 0,1 [Mg]
20 02 01 Odpady ulegające biodegradacji R3 lub R12 (Wykorzystywanie  do
kompostowania) Ok. 1,0 [Mg]
20 03 01 Niesegregowane (zmieszane)odpady komunalne D5 (Składowisko odpadów  innych niż
niebezpieczne i obojętne) Ok. 0,5 [Mg]
Rozwiązania chroniące środowisko na etapie realizacji sprowadzać się będą do prawidłowej   gospodarki   odpadami,   która   przede   wszystkim   polegała   będzie na selektywnej zbiórce odpadów, właściwym ich składowaniu, w miarę możliwości odzyskowi w miejscu wytwarzania oraz przekazywaniu podmiotom posiadającym stosowane zezwolenia. Część odpadów w miarę możliwości zostanie odzyskana na placu budowy.
Odpady opakowaniowe, jak palety drewniane i pojemniki stanowią opakowania zwrotne. Opakowania z folii, papieru oraz odpady powstające na zapleczu socjalnym budowy będą gromadzone w wyznaczonych do tego celu pojemnikach i sukcesywnie odbierane z terenu inwestycji.
Odpady, których nie będzie można wykorzystać zostaną przekazane podmiotom posiadającym właściwe decyzje lub pozwolenia w zakresie gospodarki odpadami. Część odpadów będzie mogła zostać przekazana osobom fizycznym na podstawie rozporządzenie  . Uwagę należy zwrócić na odpady określone jako niebezpieczne, do których należeć będą opakowania zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi. Z definicji odpadów niebezpiecznych wynika, że stanowią one szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska i dlatego gospodarka nimi wymaga prawidłowego prowadzenia i szczególnej kontroli. Przekazując ten rodzaj odpadów należy ściśle przestrzegać zapisów ustawy o odpadach i rozporządzeń wykonawczych. Odpady te należy gromadzić selektywnie nie mieszać z innymi odpadami i magazynować do czasu przekazania podmiotom posiadającym stosowane zezwolenia w miejscach odizolowanych, uniemożliwiając przedostanie się zanieczyszczeń do wód i do gleb.
Prawidłowa gospodarka odpadami w fazie realizacji przedsięwzięcia powinna zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ich ilość; jeśli odpad powstał, należy dążyć do zapewnienia jego odzysku zgodnego z zasadami ochrony środowiska. Jeżeli nie udało się dokonać odzysku, należy odpad unieszkodliwić zgodnie z zasadami ochrony środowiska.
Aktualnie brak jest możliwości jednoznacznego określenia czy żwir i piasek będzie spełniał normy technologiczne umożliwiające wykorzystanie go jako dodatku do mieszanek mineralno-asfaltowych. W związku z powyższym przyjęto, że zostanie on wykorzystany do umocnienia poboczy, co zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz.U. 2015 r. poz. 796), jest dopuszczalnym sposobem odzysku odpadu o kodzie 17 03 02 tj. asfalt inny niż wymieniony w 17 03 01 (nie zawierający smoły).
Wykorzystanie destruktu możliwe będzie pod ściśle określonymi warunkami wskazanymi w ww. rozporządzeniu. W związku z czym Wykonawca robót budowlanych będzie mógł wykorzystać go do utwardzania dróg, poboczy i placów, po wykonanych badaniach mających na celu potwierdzenie spełnienia określonych dla odpadów obojętnych zgodnie z aktualnymi przepisami. 
Za odzysk i unieszkodliwianie odpadów powstających w fazie budowy przedsięwzięcia odpowiedzialny będzie Wykonawca.   Wykonawca,   w   rozumieniu   przepisów   ustawy o odpadach będzie wytwórcą odpadów. Będzie on zobowiązany do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług oraz przetwarzania surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.
Gospodarka tymi odpadami prowadzona będzie zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ze względu na charakter przedsięwzięcia, rodzaje oraz ilości powstających odpadów nie stanowią istotnego zagrożenia dla środowiska. W fazie użytkowania przedsięwzięcia mogą powstawać następujące rodzaje odpadów:
Odpady z urządzeń elektrycznych i elektronicznych
 16 02 13 * Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy R4, R5, R12 (Odzysk wybranych elementów, materiałów, substancji). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,05 [Mg/rok]
 16 02 14 Elementy usunięte z zużytych urządzeń R4, R5, R12 (Odzysk wybranych elementów, materiałów, substancji). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,05 [Mg/rok]
 16 81 02 Odpady inne niż wymienione w 16 81 01 D5 (Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,05 [Mg/rok].
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
 17 03 02 Asfalt inny niż wymieniony w 17 03 01 R5, R12 (Dodatek do mieszanek mineralno – asfaltowych). Brak występowania odpadu.
 17 09 04 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 R5, R12 (Surowiec wtórny do produkcji materiałów budowlanych).Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 2,0 [Mg/rok].
Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie
 20 02 01 Odpady ulegające biodegradacji R3 lub R12 (Wykorzystywanie do kompostowania). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,5 [Mg/rok].
 20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne D5 (Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,5 [Mg/rok].
 20 03 03 Odpady z czyszczenia ulic i placów D5 (Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,05 [Mg/rok].
 20 03 99 Odpady komunalne niewymienione w innych grupach D5 (Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne). Przewidywane ilości wytwarzanych odpadów ok. 0,05 [Mg/rok].
Odpady na etapie eksploatacji w początkowym okresie będą powstawać w stopniu ograniczonym. Wzrost powstawania odpadów będzie postępował wraz ze zużywaniem nawierzchni drogowej, co w konsekwencji wymagać będzie dokonywania remontów. Również ilość powstałych odpadów komunalnych wzrastać będzie wraz z zwiększeniem się natężenia ruchu drogowego. Oddziaływanie na środowisko wymienionych powyżej odpadów będzie niewielkie. Powstaną one w pasie drogowym i będą łatwe do usunięcia, a następnie przekazane do zutylizowania. Składowane we właściwy sposób odpady, odpowiednio magazynowane, przekazywane wyspecjalizowanym firmom zgodnie z zapisami ustawy o odpadach nie będą przyczyniały się do zanieczyszczenia środowiska. Podsumowując w zakresie gospodarki odpadami w fazie budowy i użytkowania obiektu należy przestrzegać następujących zasad:
• selektywnie zbierać odpady w tym w szczególności nie mieszać z odpadami niebezpiecznymi,
• magazynować odpady w miejscach zabezpieczonych przed dostępem osób postronnych oraz uniemożliwiający ich negatywne oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi poprzez właściwe zabezpieczenie podłoża i zapobieganie wymywaniu substancji do gleby i wód,
• przekazywać odpady podmiotom posiadającym stosowane zezwolenia w zakresie ich transportu, odzysku, unieszkodliwiania bądź składowania,
• uzyskać pozwolenia na wytwarzanie odpadów, jeżeli wytwarzane jest powyżej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadów innych niż niebezpieczne rocznie,
• przedłożyć informację o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie odpadów innych niż niebezpieczne.
g) zagrożenia dla zdrowia ludzi, w tym wynikającego z emisji;
Z przedstawionych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika, że realizacja 
i eksploatacja przedmiotowego przedsięwzięcia, przy uwzględnieniu zastosowanych technologii 
i użytych materiałów, nie będzie powodować zagrożeń dla zdrowia ludzi. Eksploatacja planowanej inwestycji nie wiąże się z emisjami, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. Ponadto PPIS w Piszu nie wniósł zastrzeżeń dla przedmiotowej inwestycji pod względem wymagań higienicznych i sanitarnych dla zdrowia ludzi.
2. Usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, 
w szczególności przy istniejącym i planowanym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - uwzględniające:
a) obszary wodno-błotne, inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych, w tym siedliska łęgowe oraz ujścia rzek,
W sąsiedztwie planowanej inwestycji brak jest obszarów wodno-błotnych oraz siedlisk łęgowych i ujść rzek.
b) obszary wybrzeży i środowisko morskie,
Teren inwestycji nie jest zlokalizowany na obszarach wybrzeży.
c) obszary górskie lub leśne,
Planowana inwestycja znajduje się poza obszarami górskimi i leśnymi. 
d) obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,
Zamierzenie inwestycyjne zlokalizowane jest poza strefami ochronnymi ujęć wody, obszarami ochronnymi zbiorników wód śródlądowych. 
e) obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin, grzybów 
i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000, oraz pozostałe formy ochrony przyrody,
 Nie zidentyfikowano negatywnego wpływu planowanego przedsięwzięcia na żadne obszary polegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Przebudowywany obiekt nie jest zlokalizowany na terenie Rezerwatów, Parków Narodowych, Parków Krajobrazowych, Obszarów Chronionego Krajobrazu, Zespołów Przyrodniczo-Krajobrazowych ani Stanowisk Dokumentacyjnych. Teren inwestycji nie znajduje się również na obszarach zaliczanych do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Przedsięwzięcie również nie będzie realizowana na terenach osuwiskowych oraz w pobliżu obszarów wybrzeży i środowiska górskiego oraz morskiego. Najbliżej terenu inwestycji, w linii granicy pasa drogowego, zlokalizowany jest Mazurski Park Krajobrazowy – otulina oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego - Wschód. Biorąc pod uwagę rodzaj, skalę i zasięg możliwego oddziaływania przedsięwzięcia nie przewiduje się negatywnego wpływu na cele i przedmiot ochrony ww. obszaru Natura 2000 oraz jego integralność.
 Planowana inwestycja znajduje się na terenach korytarzy ekologicznych Bagna Nietlickie KPn-8C (2005 r.) oraz Śniardwy-Mamry KPn-8A (2012 r.). Przebudowywana droga nie będzie miała wpływu na migracje zwierząt.  
f) obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone lub istnieje prawdopodobieństwo ich przekroczenia,
Na terenie, na którym planuje się realizację inwestycji nie stwierdzono przekroczenia standardów, jakości środowiska. Realizacja inwestycji nie spowoduje zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym i planowanym użytkowaniu terenu.
g) obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,
Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne. 
h) gęstość zaludnienia,
Według Strategii Rozwoju Gminy Orzysz na lata 2015 – 2025 na terenie gminy zlokalizowanych jest 40 miejscowości wchodzących w skład 27 sołectw (wg GUS, stan na 
2014 r.). Gęstość zaludnienia gminy wynosi 26 osób/km².
i) obszary przylegające do jezior,
Planowana inwestycja znajduje się poza obszarami przylegającymi do jezior.
j) uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej,
Inwestycja zlokalizowana jest poza obszarami uzdrowisk oraz poza strefą obszarów ochrony uzdrowiskowej.
k) wody i obowiązujące dla nich cele środowiskowe;
 Planowane przedsięwzięcie pod względem hydrograficznym zlokalizowane jest w dorzeczu Wisły, dla którego opracowano Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, przyjęty Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 04 listopada 2022 r. (Dz. U. 2023 poz. 300). Inwestycja znajduje się w zlewni jednolitej części wód podziemnych (JCWPd) o kodzie PLGW200031. Stan ilościowy i stan chemiczny ww. jednolitej części wód podziemnych został określony jako dobry; JCWPd jest niezagrożona  ryzykiem nieosiągnięcia celów środowiskowych. Analizowana JCWPd przeznaczona jest do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi.
  Ponadto inwestycja, znajduje się w zlewni jednolitej ceśc wód powierzchniowych (JCWP) o nazwie „Pisa do jez. Roś”, kod: PLRW200018264759. Jest to monitorowana, naturalna część wód, zagrożona ryzykiem nieosiągnięcia calu środowiskowego. Zgodnie z zaktualizowanym Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły dana JCWP posiada umiarkowany stan ekologiczny determinowany wskaźnikiem ichtiofauna oraz stan chemiczny poniżej dobrego, determinowany następującymi wskaźnikami: Benzo(a)piren, heptachlor. Ogólny stan wód ww. JCWP określono jako zły. Celem środowiskowym dla danej JCWP jest osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego, zapewnienie drożności cieku dla migracji gatunków o znaczeniu gospodarczym na odcinku cieku głównego Pisa w obrębie JCWP (dla węgorza europejskiego), a także dobrego stanu chemicznego. Dla danej JCWP zostało ustanowione odstępstwo z art. 4 ust. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej do 2027 r. (lub do roku 2039 – dla substancji priorytetowych wprowadzonych dyrektywą 2013/39/UE). Odstępstwo, polegające na odroczeniu terminu osiągnięcia celów środowiskowych jest związane z tym, że nie są osiągnięte (lub są zagrożone) cele środowiskowe JCWP w zakresie wskaźników: EFI+PL/ IBI_PL; benzo(a)piren(b), heptachlor(b). Warunkiem odstępstwa jest pełne i terminowe wdrożenie programy działań (którego zakres i skuteczność określono w zestawach działań). 
3. Rodzaj, cechy i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do kryteriów wymienionych w pkt 1 i 2 oraz w art. 62 ust. 1 pkt 1, wynikające z:
a) zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,
Z uwagi na niewielką emisję zanieczyszczeń, ograniczoną głównie do prac związanych 
z etapem budowy, należy uznać, że realizacja inwestycji nie wpłynie negatywnie na mieszkańców oraz na tereny zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie. Oddziaływanie będzie krótkotrwałe. 
b) transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy przyrodnicze,
Nie stwierdza się możliwości wystąpienia oddziaływań o charakterze transgranicznym (bezpośrednich ani pośrednich). Lokalizacja przedsięwzięcia oraz skala potencjalnych oddziaływań nie przekroczą minimalnej odległości do najbliższej granicy państwa polskiego tj. 53 km. Przedsięwzięcie ma charakter lokalny.
c) charakteru, wielkości, intensywności i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej oraz przewidywanego momentu rozpoczęcia oddziaływania,
W obrębie projektowanych robót, w pasie drogowym występują naziemne i podziemne linie energetyczne, oraz sieć telekomunikacyjna, wodociągowa.
d) prawdopodobieństwa oddziaływania,
Z uwagi na zakres prac oraz obecny sposób użytkowania terenu, należy uznać, że realizacja inwestycji nie będzie powodowała znaczącego oddziaływania na środowisko.
e) czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania,
Planowane przedsięwzięcie będzie miało niewielki wpływ na środowisko w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Niekorzystne oddziaływania, jakie mogą wystąpić zarówno w okresie realizacji przedsięwzięcia, jak i późniejszym eksploatacji to hałas, zanieczyszczenia powstające w związku z praca maszyn (faza budowy) i zanieczyszczenia związane z eksploatacją drogi (ruch pojazdów samochodowych).
f) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych i zrealizowanych, dla których została wydana decyzja 
o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia - w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
Planowana inwestycja będzie powiązana z istniejącą siecią drogową. Jednakże
z uwagi na rodzaj i skalę planowanej inwestycji nie przewiduje się wystąpienia ponadnormatywnego kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć znajdujących się na obszarze, na który będzie oddziaływać inwestycja. Jako istotne oddziaływania kumulujące się w przypadku inwestycji drogowych rozpatruje się głównie hałas i emisję zanieczyszczeń atmosferycznych. W obrębie analizowanego obszaru nie są realizowane ani planowane do realizacji działania, których skutki mogłyby się niekorzystnie sumować z oddziaływaniami z analizowanego odcinka drogi gminnej. Brak dróg w sąsiedztwie, które mogłyby w fazie użytkowania powodować niekorzystne kumulacje hałasu. Od analizowanej drogi odchodzą drogi dojazdowe do posesji oraz droga do lasu. Ponieważ planowane przedsięwzięcie dotyczy drogi istniejącej, w przypadku której nowe działania inwestycyjne mają na celu podniesienie bezpieczeństwa i komfortu jazdy a nie rozbudowę skutkującą zwiększeniem przepustowości drogi, nie przewiduje się wzrostu obserwowanych oddziaływań. Przebudowa nawierzchni drogowej przyniesie korzystne skutki, w tym środowiskowe, np. poprzez obniżenie uciążliwości akustycznej drogi. Upłynnienie ruchu drogowego pozwala zmniejszać emisję hałasu przy odpowiednim spowolnieniu ruchu do 40 km/h nawet o 3 dB. Ponadto, zmniejszeniu ulegnie emisja pyłów z poboczy, w związku z poszerzeniem pasa ruchu i stworzeniem warunków do bezpiecznego wymijania się pojazdów. Okresowe – w sezonie grzewczym – kumulacje stężeń niektórych substancji emitowanych z drogi oraz lokalnych kominów nie wzrosną w efekcie realizacji projektu.
g) możliwości ograniczenia oddziaływania.
Faza realizacji:
Technologię robót budowlanych przyjęto ogólnie znaną i powszechnie stosowaną spełniającą wszystkie polskie normy budowlane. Wytwarzanie mas mineralno-asfaltowych, prefabrykatów budowlanych odbywać będzie się w wytwórniach spełniających wymagania ochrony środowiska.
Ogólne możliwe do zastosowania działania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko na etapie realizacji przedsięwzięcia są następujące:
Ochrona powierzchni ziemi
Zapobieganie zanieczyszczeniu powierzchni ziemi związane będzie głównie z taką organizacją placu budowy, aby na jego terenie i w okolicy nie pozostawały resztki materiałów budowlanych, takich jak farby czy masy bitumiczne, które powodować mogły zanieczyszczenie gruntu. Ponadto w trakcie realizacji przedsięwzięcia podejmowane będą działania zmierzające do zapewnienia należytego stanu technicznego wykorzystywanych maszyn i urządzeń w celu zminimalizowania możliwości wycieku z nich substancji niebezpiecznych (olei, benzyn).
Wytwarzane w trakcie budowy odpady budowlane o symbolu 17 05 04 pochodzące z korytowania, profilowania zagospodarowane zostaną przez Urząd Miasta Lwówek w ramach prac drogowych interwencyjnych na drogach powiatowych lub przy inwestycji humusowanie i osianie trawą. Powstałe w trakcie trwania robót odpady komunalne i budowlane składowane będą czasowo w miejscach do tego przeznaczonych i zostaną przekazane do unieszkodliwienia i odzysku poza teren przedsięwzięcia przez firmy mające odpowiednie zezwolenia.  Nie przewiduje się innych odpadów w trakcie budowy.
Zapobieganie zanieczyszczeniom oraz skażeniom wód powierzchniowych i podziemnych
Przeciwdziałanie grupie zagrożeń wód powierzchniowych i podziemnych na etapie budowy polegać będzie na odpowiedniej organizacji robót i lokalizacji zaplecza oraz bazy sprzętowej, tak, aby nie stanowiły one zagrożenia, ani wyciekami eksploatacyjnymi, ani wyciekami awaryjnymi. Podobnie jak w przypadku ochrony powierzchni ziemi ograniczenie możliwości zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych wiązać się będzie z koniecznością wyeliminowanie zdarzeń sprzyjających przedostawaniu się substancji niebezpiecznych zawartych w wytwarzanych odpadach oraz płynów eksploatacyjnych z wykorzystywanych urządzeń do środowiska wodnego. 
Plac budowy niniejszego przedsięwzięcia będzie wyposażony w sorbenty na wypadek awaryjnego
i niekontrolowanego wycieku substancji ropopochodnych. Wykonawca będzie do tego zobligowany.
Realizacja powyższego polegać będzie na podejmowaniu działań tożsamych jak w przypadku eliminacji potencjalnych zagrożeń powierzchni ziemi. Zaplecze budowy i park maszynowy zlokalizowane będzie
w granicach pasa drogowego przebudowywanej drogi. Nie przewiduje się tankowania sprzętu na budowie gdyż nie zachodzi taka potrzeba, sprzęt tankowany będzie na stacjach paliw. Materiały takie jak kruszywa, beton cementowy, beton asfaltowy, dostarczane na budowę będą bezpośrednio wbudowywane. Tylko gotowe elementy prefabrykowane wymagały  będą dość krótkiego składowania na placu budowy. Ścieki bytowe z zaplecza budowy należy odprowadzić do szczelnych zbiorników bezodpływowych. Działania dotyczące organizacji budowy, stanu technicznego sprzętu oraz prowadzenie prac zgodnie z zasadami bhp zminimalizują zagrożenie zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego, które będzie krótkotrwałe. 
Ochrona przed hałasem
Wzmożony hałas w trakcie robót drogowych ma miejsce w trakcie pracy maszyn, urządzeń
i samochodów – hałas powodowany przez nie minimalizowany będzie poprzez zastosowanie sprawdzonych, dobrze konserwowanych, posiadających właściwe atesty maszyn, urządzeń i samochodów. Ponadto wszelkie prace związane z emisją ponadnormatywnego hałasu prowadzone będą wyłącznie w godzinach dziennych – od 6.00 do 18.00.
Ochrona powietrza atmosferycznego
Faza budowy, z punktu widzenia ochrony powietrza, wiązać się będzie z emisją niezorganizowaną spalin z silników pojazdów i maszyn roboczych oraz pyleniem z dróg i powierzchni terenu objętych pracami ziemnymi. W trakcie realizacji budowy emisja zanieczyszczeń posiadać będzie charakter czasowy i lokalny i zmieniać się będzie w zależności od miejsca i fazy budowy. Ze względu na swój krótkotrwały i przemijający charakter emisja ta zniknie od razu wraz z zakończeniem etapu prac budowlanych.
Ochrona zadrzewień
W ciągu projektowanej drogi zalegają drzewa, które nie kolidują z inwestycją.  Prace w okolicy drzew polegać będą na odtworzeniu i remoncie istniejących rowów obustronnych i jednostronnych. By wykluczyć uszkodzenia drzew podczas prac odwodnieniowych drzewa zostaną zabezpieczone deskowaniem. Zabezpieczenie będzie znajdować się do wysokości nie mniejszej niż  2,00 m, dolna część desek będzie opierać się na podłożu, a nie na pniu czy podporach korzeniowych, oszalowanie zostanie opasane drutem bądź taśmą, deski będą przylegać ściśle do pni. Przy konieczności wykonania cięć redukcyjnych w systemie korzeniowym, zostanie pozostawiona bryła korzeniowa o średnicy zbliżonej do rzutu korony drzewa. Ograniczanie korzeni  należy wykonać ostrą siekierą lub piłą, niedopuszczalne jest rwanie i miażdżenie systemów korzeniowych. Nie dopuszcza się odcinać korzeni szkieletowych odpowiedzialnych za statykę drzewa. Przecięte korzenie zostaną zabezpieczone środkiem do pielęgnowania ran. W celu niepuszczenia do przesuszania systemu korzeniowego, wykopy przy drzewach i krzewach będą zasypywane w jak najkrótszym czasie.
Ewentualnie występujące w rejonie inwestycji cenne i chronione siedliska oraz gatunki należy zabezpieczyć poprzez wygrodzenie drzewa o powierzchni równej rzutowi korony. Przy drzewach wąskich powierzchnia ogrodzona obejmuje obszar o średnicy równej 2-krotnej średnicy korony drzewa. W razie konieczności korony drzew zostaną zabezpieczone np. przez podwiązywanie gałęzi narażonych na uszkodzenia, wykonanie cięć redukujących rozmiar korony.
Dodatkowo w celu ochrony drzew nie dopuszcza się:
- zmiany poziomu gruntu do odległości rzutu korony +1,00m. W przypadku konieczności zmiany poziomu zostaną wykonane systemy napowietrzające glebę zgodnie z normami pielęgnacji drzew,
- składowania na powierzchni wyznaczonej rzutem korony materiałów chemicznych i budowlanych,
- składowania, wylewania środków trujących w obrębie drzew,
- palenia ognisk pod drzewami,
- postoju i poruszania się ciężkim sprzętem budowlanym pomiędzy drzewami.
Faza eksploatacji:
W celu ograniczania negatywnych oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko w trakcie jego normalnej eksploatacji zastosowane będą następujące rozwiązania.
Ochrona powierzchni ziemi
Podczas eksploatacji drogi, gleby w jej sąsiedztwie zanieczyszczane będą: spalinami i cząstkami materiałów ściernych (jezdni, opon, tarcz hamulcowych) oraz ściekami opadowymi i roztopowymi. Ograniczenie wpływu drogi na ten element środowiska realizuje się głównie poprzez utrzymanie w dobrym stanie istniejącej i projektowanej zieleni.
Zapobieganie zanieczyszczeniom oraz skażeniom wód powierzchniowych i podziemnych
Największe zagrożenie niesie za sobą przenikanie zanieczyszczeń występujących w ściekach opadowych i roztopowych do wód podziemnych. Wody opadowe będą odprowadzane powierzchniowo do projektowanych i odtworzonych rowów przydrożnych. 
Ochrona przed hałasem
Inwestycja bezpośrednio po oddaniu do użytkowania, wpłynie w sposób pozytywny na stan klimatu akustycznego w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Ze względu na poprawę jakości nawierzchni oraz warunków ruchu (płynności jazdy, oraz ograniczona prędkość) zmniejszy się wielkość emisji hałasu do środowiska. 
Ochrona powietrza atmosferycznego
Powszechnie brak jest sposobów całkowitego ograniczenia emisji substancji szkodliwych z tzw. źródeł niezorganizowanych (komunikacyjnych). Cicha nawierzchnia oraz prawidłowa organizacja ruchu na przedmiotowej drodze sprzyjać będzie płynności ruchu i jeździe z jednakową prędkością optymalną. 
 Burmistrz Orzysza po przeanalizowaniu dokumentacji załączonej do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz szczegółowych uwarunkowań zawartych  
w art. 63 ust. 1 ustawy ooś, w szczególności rodzaju, skali i usytuowania przedsięwzięcia oraz uwzględniając opinie organów: Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Piszu, Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Zarząd Zlewni w Giżycku postanowił o odstąpieniu od konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla wymienionego w sentencji przedsięwzięcia.
 Przed wydaniem decyzji, zgodnie z zapisem art. 10 Kpa, powiadomiono strony postępowania zawiadomieniem/obwieszczeniem znak WIG.6220.5.14.2023.AFL z dnia 18.10.2023 roku 
o zebraniu całego materiału dowodowego oraz możliwości wypowiedzenia się w sprawie jej wydania. 
W wyznaczonym terminie żadna ze stron nie wniosła do tut. organu żadnych uwag i wniosków. 
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji decyzji.

Pouczenie

Stronie służy prawo wniesienia odwołania od niniejszej decyzji w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie ul. Kajki 10/12 – za pośrednictwem Burmistrza Orzysza.
W trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna, co oznacza, iż decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu i brak jest możliwości zaskarżenia decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. 
 Zgodnie z art. 72 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz. U. z 2023r. poz. 1094z późn. zm.), decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dołącza się do wniosku o wydanie decyzji, o których mowa w ust. 1, oraz zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1a. Złożenie wniosku lub dokonanie zgłoszenia następuje 
w terminie 6 lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna, z zastrzeżeniem ust. 4 i 4b.
 Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on warunki zawarte w tej decyzji.

(-) Burmistrz
Zbigniew Włodkowski

Charakterystyka przedsięwzięcia
Załącznik do Decyzji Burmistrza Orzysza z dnia 30.11.2023 r. (znak:WIG.6220.5.2023.AFL)

Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia zgodnie z art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 
(tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1094 z późn. zm.).

Projektowana inwestycja zlokalizowana na terenie Gminy Orzysz, Powiat Piski w północno zachodniej części Gminy Orzysz jadąc w kierunku miejscowości Mikołajki. Droga gminna przebiega przez teren nie niezabudowany i częściowo zabudowany. Droga gminna jest częścią kompleksu komunikacyjnego obsługującą okoliczne zabudowania jednorodzinne, pola oraz lasy, instytucje publiczne oraz jako ciąg komunikacyjnym pomiędzy miejscowościami gminnymi jak Dąbrówka a Chmielewo oraz miejscowości pośrednie takie jak Kępa i Nowa Wieś, Budnik. Droga gminna jest również istotna z punktu widzenia dostępu ludzi tam mieszkających do ośrodków administracji, kultury i zdrowia zlokalizowanych na terenie Gminy Orzysz.
 Zakres rzeczowy ww. zadania obejmuje przebudowę drogi gminnej na odcinku od miejscowości Dąbrówka i Chmielewo długości ca. 2 627,30 mb. Droga gminna na całym odcinku przebudowana zostanie poprzez wbudowanie warstw konstrukcyjnych, nakładek bitumicznych na jezdni, skrzyżowaniach, zjazdach (podbudowa zasadnicza, warstwa wiążąca i warstwa ścieralna), wbudowanie podbudowy pomocniczej z gruntu zastabilizowanego cementem zależnej od zalegającego gruntu. Dodatkowo zadanie obejmuje również wykonanie konstrukcji na poboczach, odtworzenie  istniejących obustronnych i jednostronnych rowów odwadniających, odtworzenie wzmocnień istniejących przepustów, korekta niwelety/profilu oraz geometrii drogi oraz skrzyżowań. 
Istniejąca droga gminna posiada szerokość zmienną w granicach od 4,00 m do 4,50 m, pas drogowy szerokości 8,90-24,20 m. Droga gminna posiada nawierzchnię z kruszywa łamanego. Droga ogólnie jest w średnim stanie technicznym z lokalnie występującymi ubytkami oraz zastoiskami wody. Projekt zakłada wykonanie jezdni szerokości 5,00 m na całym odcinka drogi oraz z poszerzeniami na łukach poziomych w planie zgodnie z wytycznymi.
Technologię robót budowlanych przyjęto ogólnie znaną i powszechnie stosowaną spełniającą wszystkie polskie normy budowlane. Wytwarzanie mas mineralno-asfaltowych, prefabrykatów budowlanych odbywać będzie się w wytwórniach spełniających wymagania ochrony środowiska. 
Planowane przedsięwzięcie pod względem hydrograficznym zlokalizowane jest w dorzeczu Wisły, dla którego opracowano Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, przyjęty Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 04 listopada 2022 r. (Dz. U. 2023 poz. 300). Inwestycja znajduje się w zlewni jednolitej części wód podziemnych (JCWPd) o kodzie PLGW200031. Stan ilościowy i stan chemiczny ww. jednolitej części wód podziemnych został określony jako dobry; JCWPd jest niezagrożona  ryzykiem nieosiągnięcia celów środowiskowych. Analizowana JCWPd przeznaczona jest do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. 
Przebudowywany obiekt nie jest zlokalizowany na terenie Rezerwatów, Parków Narodowych, Parków Krajobrazowych, Obszarów Chronionego Krajobrazu, Zespołów Przyrodniczo-Krajobrazowych ani Stanowisk Dokumentacyjnych. Teren inwestycji nie znajduje się również na obszarach zaliczanych do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Przedsięwzięcie również nie będzie realizowana na terenach osuwiskowych oraz w pobliżu obszarów wybrzeży i środowiska górskiego oraz morskiego. Najbliżej terenu inwestycji, w linii granicy pasa drogowego, zlokalizowany jest Mazurski Park Krajobrazowy – otulina oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego - Wschód. Biorąc pod uwagę rodzaj, skalę i zasięg możliwego oddziaływania przedsięwzięcia nie przewiduje się negatywnego wpływu na cele i przedmiot ochrony ww. obszaru Natura 2000 oraz jego integralność.

(-) Burmistrz